Voorbereidend deel

De bijbehorende opgaven zijn voor TUE-docenten op aanvraag beschikbaar.

Toets Scheikunde t/m M5 p16 of t/m M7 p6

Deze toets bestaat uit drie delen:

Deel A doe je buiten contacttijd.

Deel B (1p) doe je in contacttijd samen met je groepsgenoten in een les .

Deel C (8p) doe je in contacttijd alleen, in diezelfde les.

Je kunt 1p op de schaal verdienen als je huiswerk op tijd in orde is.

Deel A

Als je een kaars uitblaast komt daar meestal rook vanaf.

Dat er brandbare gassen in die rook zitten kun je merken als je het volgende experiment uitvoert.
(Kun je het thuis niet uitvoeren? Vraag dan of het op school kan.)

- Steek een kaars aan.

- Steek dan een lucifer aan.

- Blaas de kaars uit en houd meteen daarna de brandende lucifer achter maar niet tegen de pit.

Zie je dat de kaars weer aan “floept”?

Probeer eens van hoever je de kaars nog kunt laten aanfloepen.

Dat de kaars op deze manier aangestoken kan worden kun je snappen als je weet dat in en rond de pit brandbare gassen zitten.

Die komen daar op de volgende manier terecht als je een kaars aansteekt:

- Als de lont brandt, smelt het kaarsvet.

- Het gesmolten kaarsvet wordt door pit opgezogen. (Zie je dat de pit uit in elkaar gevlochten draadjes bestaat?)

- Bovenin de pit verdampt en ontleedt het kaarsvet.

- Daar mengen de brandbare gassen zich met zuurstof uit de lucht en vindt een verbrandingsreactie plaats.

- Daarna blijft de kaars ook zonder brandende lucifer branden.

Kun je nu ook snappen dat het aanfloepen alleen maar lukt als je dat meteen na het uitblazen doet?

Kun je nu ook snappen dat de pit van een niet brandende kaars hard en van een brandende kaars zacht/soepel is?

(Duw er maar eens voorzichtig met een metalen lepeltje tegen.)

Als het kaarsvet gemaakt is van stearinezuur spreekt men van een stearinekaars.

Aan de (structuur)formule van stearinezuur in BINAS-tabel 67G2 kun je zien dat er bij het branden van zo’n kaars o.a. water zal ontstaan (en dus ook in de rook zal zitten).

In onderstaand artikel “Innovatief membraan haalt schoon water uit fabrieksrook” uit Trouw van 16 maart 2011 en in een videofragment

https://youtu.be/7lOfeVq8sc0onderwerp over datzelfde onderwerp

kun je zien hoe er uit dat soort rook water gehaald kan worden.

Bestudeer het artikel en het videofragment.

In deel B en C van de toets worden vragen gesteld over het branden van een stearinekaars en over het artikel.

Voor zover nodig wordt het artikel bij de delen B en C afgedrukt. Dat hoef je dus niet zelf te printen.

Bij de toets heb je nodig: je BINAS-tabellenboek en je rekenmachine.

Je mag ook eigen samenvattingenschrift gebruiken.